مذهب خواجه حافظ شیرازی – شیعه یا سنی؟ – نظر آیت الله العظمی شبیری زنجانی در این خصوص

… قزوینی در ادامه می گوید اگر این ابیات از حافظ باشد در حالی که ثابت نیست چون در نسخه های قدیمی حافظ این بیت ها نیست…قزوینی خبره این فن است و نسخه های مختلف دیوان حافظ را دیده و معتقد است در نسخه های بعدی این بیت و ابیات دیگر افزوده شده است و تاریخِ اضافات را ذکر می کند…

تفسیر به رأی

آیات و روایات و بررسی موضوع حجاب و عفاف در ابتدا لازم می دانم معنای لغوی و مفهوم حجاب و عفاف را بدانیم. حجاب از لحاظ لغوی به معنای پرده می باشد. از لحاظ مفهومی نیز به : محدودیت پوشش تعریف می شود. یک نکته اشتباه در جامعه جا افتاده که می گوید : حجاب محدودیت نیست بلکه مصونیت است. خوب این اشتباه است . حجاب در واقع موضوعی است برای محدود کردن پوشش انسان و همین محدودیت پوشش است که عامل مصونیت است. پس حجاب موضوعی است برای حد و حدود مشخص کردن برای لباس و پوشش انسانی . اما معنای لغوی و مفهوم عفاف و عفت ورزیدن : در عربی به گلی که در گلبرگهایش محفوظ است ( معفف ) گفته می شود اما عفاف از لحاظ مفهومی عبارت است از : خویشتن داری و محدود کردن نوع و میزان رابطه با دیگران ( تعریف از مرکز پرورش استعدادهای خلاق ) . که البته این حد و حدود به نسبت افراد مختلف متفاوت است. در این جا به عفاف بین زنان و مردان نامحرم در جامعه می پردازیم که یکی از مصادیق مفهوم مفاف است. عفاف در موضوع جنسی عبارت است از محدود شدن نوع و میزان روابط بین زنان و مردان نامحرم در جامعه. یعنی زنان و مردان در جامعه نباید لزوما هر نوع رفتاری را با هم داشته باشند و البته هر رفتاری را نیز نباید به هر میزان داشته باشند. البته این به معنای قطع ارتباط زنان و مردان در جامعه نیست. بلکه به معنای ایجاد حد و حدود منطقی و فطری است که اختلاط بین زن و مرد عامل تحریک شهوت جنسی در اجتماع نشود. از جمله لوازم عفاف جنسی ، حجاب است. اما اهمیت عفاف در چیست ؟ اهمیت عفاف در واقع ارزشمند شدن است . زیرا هر چبزی که محدود باشد ارزشمند می شود. بنابراین عفاف و ایجاد ارتباط بین دو جنس مخالف در واقع به معنای ارزشمند تر شدن ارتباط این دو است. پس در عفاف هم زن ارزشمند تر می شود و هم مرد. البته در عفاف وظیفه بیشتری متوجه زنان است. زیرا زنان از جذابیت و زیبایی و لطافت بیشتری در مقایسه با مردان بر خوردارند و همان گونه که قرآن فرموده ( زین لناس حب الشهوات من النسا و .... ). یعنی زن به طور کامل زینت محسوب می شود . ولی در مقابل مردان از خشونت و زبری بیشتری بر خوردارند. حال بایدبه سراغ کاربرد حجاب و عفاف برویم. کارکرد عفاف را در 3 دسته کلی می توان طبقه بندی کرد : 1) اولین کارکرد این فیضه در اصل به خود زن بر می گردد و او را از خطرات و انحرافات جنسی مردان ( اعم آنان که واقعا مریضند و چه آنان که بر اثر غلبه شهوت توانایی کنترل خود را ندارند.) محفوظ می دارد. حجاب بر خلاف ادعای جامعه روشنفکری غرب زده امروزی که آن را چندان برای مصونیت زنان موثر نمی دانند ، فوق العاده موثر است. با حفظ حجاب این پیام به مرد می رسد که : من برای خود ارزش قائلم و حاظر نیستم که بازیچه دست مردان منحرف شوم. و این پیام در طرف مقابل به خوبی گرفته خواهد شد که این خانم اهل بی عفتی نیست. حجاب باعث می شود زن از آذار کلامی ، نگاهی و ... مرد حفظ شود. 2) دومین کارکرد حجاب به مردان بر می گردد. با حفظ حجاب زن آرامش فکری و روانی مرد حفظ می شود و مانع از غلبه شهوت وی می شود. در جامعه ای که بانوان پوش نامناسب داشته باشند مردان سعی می کنند با تعقیب زنان ارضا شوند که این نه تنها عاملی برای کاهش شهوت نمی شود که آتش شهوت را زیاد تر می کند و عاملی می شود که عامل اصلی اقتصاد جامعه و مدیر خانواده ، تمرکز و توجه و دقت کافی بر اهداف و موضوعات مختلف نداشته باشد. 3) با حفظ حجاب و عفاف ، کانون خانواده مستحکم تر می شود و این پیوند آسمانی هم به نفع زن و مرد و هم به نفع نتیجه این خانواده که فرزندان هستند می باشد. در غیر این صورت نتایجی از جمله بی رغبت شدن به همسر پدید می آورد.از دیگرنتایج خطرناک این گناه ، ایجاد مسابقه در ارضا کردن شهوت بین زن ومرد است. زمانی که یکی از این دو ، دیگری را بی توجه نسبت به خود و دارای علاقه به دیگران می بیند ، طرف مقابل نیز چون با بی توجهی روبرو می شود سعی می کند بوسیله دیگران کمبود محبت خود را جبران کند. که در این میان پیوند آسمانی ازدواج که باید به سعادتمندی زن و مرد و فرزندان در دنیا و آخرت منجر شود عامل طلاق و ناهنجاری های اجتماعی و کدورت و مفاسد می شود. اما سابقه این فریضه تنها به زمان آمدن اسلام محدود نمی شود بلکه در ادیان ابراهیمی مسیحیت و یهودیت نیز بوده است. در ادیان دیگر نظیر زرتشت نیز حجاب و عفاف ، در ایران باستان تعریف شده بوده است. هم چنین است در ایران زمان هخامنشی. در کل حجاب موضوعی فطری است که بشریت باید سعی کند حق آن را به طور کامل ادا کند. آیات مربوط به این فریضه یکی از مهم ترین موضوعات عصر حاظر مسئله حجاب و عفاف است.از آنجا که باند های ثروت و قدرت که وابسته به شبکه خبیث صهونیستی هستند با حمایت های مالی و رسانه ای از مراکز فحشا و کاواره ها به دنبال انحراف انسان ها و به ویژه مسلمانان هستند،بر خود واجب می دانم که به این موضوع مهم، که مسلمان امروز به طور خاص و ویژه با آن روبروست بپردازم و آیات و روایات مربوط به حجاب و عفاف را در حد قابل توجهی بیان کنم. آیات قرآنی مریوط به حجاب: 1)ای فرزندان آدم! لباسی برای شما آفریدیم که اندام شما را می پوشاند و مایه زینت شماست.اما جامه پرهیزکاری بهتر است.اینها از آیات خداستشاید متذکر شوید.(26 اعراف) 2)همسران شما لباس شما هستند و شما لباس آنها.( 187 بقره) 3)ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد آنگونه که پدر و مادر شما را از بهشت کرد و لباسشان را از تنشان بیرون ساخت تا عورتشان را به آنان نشان دهد.همانا او و طایفه اش شما را می بینند از جای که شما آنها را نمی بینید.ما شیطان را اولیای کسانی قرار می دهیم که ایمان نمی آورند.(27 اعراف) 4)سرانجام هر دو از آن خوردند و عورتشان آشکار گشت و از برگهای بهشتی برای پوشاندن خود جامه دوختند.(121 طه) 5)زنان ناپاک از آن مردان ناپاک اند و مردان ناپاک از آن زنان ناپاکند و زنان پاک از آن مردان پاکند و مردان پاک از آن زنان پاک. اینها از آنچه به آنها نسبت میدهند مبرا هستند و برای آنها آمرزش و روزی پر ارزشی است.(26 نور) 6)به مردان مومن بگو چشمهای خود (از نگاه ناروا به نامحرم)برگیرند و اندام خود را(از بی عفتی) حفظ کنند.این برای آنها پاکیزه تر است.خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است.(30 نور) 7)به زنان مومن بگو چشمان خود را(از نگاه ناروا به نامحرم)برگیرند و اندام خود را از بی عفتی حفظ کنندو زینت خود را جز آن مقدار که نمایان است آشکار ننمایند و روسری های خود را بر روی سینه خود افکنند(تا گردن و سینه با آن پوشیده شود) و زینت خود را آشکار نسازند مگر برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران همسرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان همکیششان یا بردگانشان(کنیزانشان) یا مردان سفیه وابسته که تمایلی به زن ندارند یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاهی ندارند و(هم چنین به آنها بگو)پای خود را آنچنان به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود و ای مومنان همگی به درگاه خدا توبه کنید شاید رستگار شوید. (30 نور) 8)مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید.هم چنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را.اگر فقیر و تنگدست باشند،خداوند از فضل خویش آنان را بی نیاز می کند و خدا واسع و آگاه است.کسانی که امکانی برای ازدواج نمی یابند باید پاکدامنی پیشه کنند تا خداوند از فضل خویش آنها را بی نیاز کند.(32 و 33 نور) 9)همانا مومنین رستگار شدند ............. کسانی که اندام خود را حفظ می کنند جز در مورد همسرانشان و کنیزانشان که در بهره گیری از آنها ملامت نمی شوند و کسانی که غیر از این را طلب کنند ، آنان همان تجاوز کارانند.(1-7 نور) 10)سوره ایست که آن را نازل کردیم( = سوره نور) و آن را واجب ساختیم و در آن آیات روشنی است شاید متذکر شوید(1 نور) 11)ای زنان پیامبر ! شما همچون یکی از زنان نیشتید اگر تقوا پیشه کنید.پس به گونه هوس انگیز سخن نگویید که بیمار دلان در شما طمع کنند و سخن شایسته گویید.و در خانه هایتان قرار گیرید و هم چون دوران جاهلیت نستین خودنمایی نکنید و نماز را برپا دارید و زکات بپردازید و خدا و رسولش را اطاعت کنید.(33 و 34 احزاب) 12)ای کیانی که ایمان آورده اید.................هنگامی که چیزی را از وسایل زندگی را(به عنوان عاریت)از آنان (همسران پیامبر)می خواهید از پشت پرده بخواهید این کار برای پاکی دلهای شما و آنان بهتر است.(53 احزاب) 13)ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مومنان بگو :جلباب ها(روسری های بلند)ی خود را بر خویش فرواندازند(دو طرف روسری ها را به هم نزدیک کنند) این کار برای این که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است و( اگر خطا و گناهی از آنان سر زده توبه کنند) خداوند آمرزنده و مهربان است.(59 احزاب) 14)زنان ازکار افتاده ای که امید به ازدواج ندارند گناهی بر آنها نیست که لباسهای (روئین= چادر) خود را بر زمین بگذارند به شرط این که با زینت خود آرایی نکنند و اگر عفت پیشه کنند(خود را بپوشانند) برای آنان بهتر است و خداوند شنوا و آگاه است.(60 نور) 15)نزدیک زنا نشوید همانا آن کار بسیار زشت و راه بدی است.(32 اسرا) 16)و هنگامی که ( موسی) به (چاه) آب مدین رسید گروهی از مردم را دید که(گوسفندان و دامهایشان را) آب می دادن و در کنار آنها دو زن را دید که( از چارپایانشان) مراقبت می کنند(و به چاه نزدیک نمی شوند ، موسی)به آنها گفت منظور شما از این کار چیست؟گفتند ما آنها را آب نمی دهیم تا چوپانها همگی خارج شوند و پدر ما پیرمرد کهنسالی است.(23 قصص) 17)ناگهان یکی از آن دو(زن) زن به سراغ او آمد در حالی که با نهایت حیا گام بر می داشت.(25 قصص) 18) لوط را فرستادیم در حالی که به قوم خود گفت: شما عمل عمل فاحشه ای انجام می دهید که هیچ یک از جهانیان قبل از شما آن را انجام نداده اند. آیا شما به سراغ مردان می روید و راه ( بقای نسل) را قطع می کنید؟ و در مرکز اجتماعتان عمل منکر انجام می دهید؟(29 عنکبوت) 19)(لوط به قوم خود گفت:)آیا در میان عالمیان به سراغ جنس ذکور می روید ؟ و همسرانی را که خداوند برای شما آفریده رها می کنید؟حقا شما قوم تجاوز کاری هستید. 20)( لوط به قوم خود گفت:) ای قوم من این ها دختران منند که برای شما پاکیزه ترند(با آنها ازدواج کنید و از زشت کاری بپرهیزید).................. آیا در میان شما یک مرد فهمیده وجود ندارد؟ گفتند تو خود می دانی که ما تمایلی به دختران تو نداریم................ گفت کاش در برابر شما قدرتی داشتم یا پناهگاه نیرومندی در اختیار من بود( 80 هود) 21)و مریم را در این کتاب یاد کن . آن هنگام که از خانواده اش در ناحیه شرقی( بیت المقدس) کناره گرفت.و میان خود و آنان حجابی افکند.در این هنگام ما روح( و فرشته مقرب را) خود را به سوی او فرستادیم. و او در شکل انسانی بی عیب و نقص بر مریم ظاهر شد. (مریم سخت نرسید و ) گفت : اگر خدا ترس هستی من از تو به خدای رحمان پناه می برم.گفت من تنها فرستاده پروردگاتر توام. ( آمده ام ) تا پسر پاکیزه به تو ببخشم. گفت چگونه ممکن است برای من پسری باشد در حالی کهتاکنون انسانی با من تماس نداشته و زن آلوده ای نبوده ام. گفت این گونه پروردگارت فرموده : این کار بر من آسان است.( و ما او را می آفرینیم ) ت او راا نشانه ای قرار دهیم .و رحمتی باشد از سوی ما و این امری است پایان یافته. (16 تا 21 مریم) 22)ای خواهر هارون نه پدرت مرد بدی بود و نه مادرت زن بد کاره ای. (28 مریم) 23)آن زن که یوسف در خانه او بود از او بود از او تمنای کامجویی کرد . در ها را بست و گفت بیا به سوی آنچه برای تو مهیاست. گفت پناه به خدا . او (= عزیز مصر) صاحب نعمت من است. مقام مرا گرامی داشته . به یقین ستمکاران رستگار نمی شوند.آن زن قصد او کرد و او نیز اگر برهان پروردگار را نمی دید قصد وی می کرد. این چنین کردیم تا بدی و فحشا را از وی دور سازیم. چرا که او از بندگان خالص شده ما بود. (23 و 24 یوسف) 24) هنگامی که ( عزیز مصر ) دید که پیراهن او ( یوسف) از پشت پاره شده گفت این از مکر و حیله شما زنان است( = عشوه گری و طنازی برای غیر شوهر ). که مکر و حیله شما زنان بسیار عظیم است. (28 یوسف) 25) (یوسف) گفت : پروردگارا ! زندان نزد من محبوب تر است از آنچه اینها ( زنان هوس باز ) مرا به آن می خوانند. و اگر مکر و حیله آنان را از من باز نگردانی ، به سوی آنان متمایل خواهم شد و از جاهلان خواهم بود. پروردگار دعای او را اجابت کرد و مکر و حیله آنان را از او بازگرداند چرا که او شنوا و داناست. سپس با این که نشانه های ( پاکی یوسف ) را دیدند تصمیم گرفتند او را تا مدتی زندانی کنند. ( 33 تا 35 یوسف) روایات مربوط به این فریضه 1) فاطمه زهرا (س): بهترین عمل برای زنان آن است که مردان مامحرم او را نبینند و مردان نامحرم نیز آنان رانبینند. ( بحار الانوار ج 43 ، ص 54 ) 2) امام علی (ع) : به راستی زن بازیچه ایست ، هر کس او را ( به همسری) گرفت ، باید بپوشاندش. (غرر الحکم ، فصل 15 ، حرف الف ، لفظ انما ، حدیث 22 ) 3) پیامبر اکرم (ص) : نفرین خدا بر مردی که لباس زنان را بپوشد و زنی که لباس مردان را بپوشد . (کنز العمال ،ج 15 ، ص 323 ، ح 41235 ) 4) رسول خدا ( ص) : زن اندامی شهوت انگیز دارد ، اگر خود را نپوشاند همین که از خانه خارج شد ، شیطان او را احاطه می کند. ( وسائل الشیعه ، ج 14 ، ص 114) 5) پیامبر اسلام ( ص ) : هر زنی که برای غیر شوهرش روسری خود را کنار بزند ، هر آیه به حجاب خود بی حرمتی کرده است . ( مستدرک الوسائل ، ج 14 ، ص 280 ) 6) رسول خدا ( ص ) : بهترین زنان شما زنی است که برای شوهرش آرایش و خود نمایی کند اما خود را از نامحرمان بپوشاند. ( بحار ، ج 103 ، ص 235 ) 7) رسول خدا ( ص ) : هر زنی که خود را بیاراید و خوشبو کند و از منزل خارج شود در حالی که شوهرش به این کار راضی باشد ، خداوند برای هر قدمی که زن بر می دارد برای شوهرش خانه ای در دوزخ بنا خواهد کرد . ( جامع الاخبار ص 158 ، بحار ، ج 103 ، ص 249 ) 8) رسول خدا ( ص ) : از کمی لباس برای نگهداری زنان کمک بگیرید ، زیرا وقتی زن لباس فراوان و زینت کامل داشته باشد مایل به بیرون رفتن است. ( نهج الفصاحه ، حدیث 282 ) 9) اما علی ( ع ) : امور این امت همیشه به خیر و نیکی خواهد بود تا زمانی که لباس بیگانگان را نپوشد و غذای آنان را نخورند و آن زمان که لباس و غذای بیگانگان را مصرف نمودند ، خداوند آنها را خوار و ذلیل خواهد کرد . ( وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 26 ) 10) مسعده پسر زراره می گوید : شنیدم از امام صادق ( ع ) درباره زینتی که زن می تواند آشکار کند ، سوال شد ، امام فرمود : چهره و دو دست تا مچ . ( قرب الاسناد ص 40 ) 11) عایشه همسر پیامبر ( ص ) می گوید : خواهرش اسما در حلی که لباس نازکی پوشیده بود نزد پیامبر آمد . آن حضرت روی از او بر گرداند و فرمود : ای اسماء ، وقتی زن به سن بلوغ رسید ، نباد از بدن او جز این و این ( در حالی که به دستش تا مچ و صورتش اشاره می کرد ) دیده شود . ( میزان الحکمه ، ویرایش سوم ، ج 11 ، ص 5294 ) 12) فضیل بن یسار می گوید : از امام صادق ( ع ) پرسیدم : آیا ساق دست های زن از زینتی است که خدا فرموده است باید آنها را آشکار نکنند .....؟ امام ( ع ) فرمود : آری ( ساق دست زن باید پوشیده شود ) و نیز آنچه روسری آن را می پوشاند ( مثل گردن ) و بالاتر از جای دستبند ( مثل ساق و آرنج و بازو ) نیز از زینت محسوب می شود ( که باید پوشیده شود ) ( وسائل الشیعه ، ج 14 ، ص 145 ) 13) اما صادق ( ع ) : سزاوار نیست که زن مسلمان ، ( زیباییهای خود را ) نزد زنان یهودی و نصرانی آشکار کند ، زیرا آنان ویژگی های جسمانی او را برای شوهرانشان بازگو می کنند . ( وسائل الشیعه ، ج 14 ، ص 133 ) 14) ابو حمزه ثمالی می گوید : از امام باقر ( ع ) درباره زن مسلمانی پرسیدم که شکستگی یا زخم یا جراحتی در جایی از بدنش به وجود آمده است که مرد نامحرم نباید به آن نگاه کند و ( از سوی دیگر ) طبیب مرد از زن های طبیب حاذق تر و آگاه تر است ، آیا (طبیب مرد) می تواند به بدن زن نگاه کند ؟ امام ( ع ) فرمود : در حال اظطرار و نیاز زن به معالجه ، بر زن و طبیب مرد مانعی نیست ( یعنی حرامی مرتکب نشده اند ) . ( وسائل الشیعه ، ج 14 ، ص 173 ) 15) مردی از امام صادق ( ع ) پرسید : آیا مردی که قصد ازدواج با زنی را دارد ، می تواند به مو و زیبایی های آن زن ، نگاه کند ؟ امام صادق فرمود : اشکالی ندارد مشروط بر این که قصدش لذت بردن نباشد. ( وسائل الشیعه ، جلد 3 ، ص 11 ) 16) عبدالله حلبی می گوید : اما صادق ( ع ) پس از آنکه آیه شریفه ( ان یضعن ثیابهن ) را تلاوت کرد ، فرمود : منظور خمار و جلباب ( روسری و چارقد ) می باشد ( که زنان سالخورده می توانند کنار بزنند ) . ( حلبی می گوید : ) گفتم : جلوی هر کسی که بود ؟ فرمود : مقابل هر کس که باشد . به شرط این که با آرایش و خودنمایی نباشد. البته اگر ( همین زنان سالخورده) خود را بپوشانند ( همانگونه که زنان دیگر می پوشانند ) برای آنان بهتر است . ( فروع کافی ، ج 5 ، ص 522 ، وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 25 ) 17) امام صادق ( ع ) : نگاه کردن به موی زنان بادیه نشین ، دهاتی های اطراف و غیر اعراب بی سواد ، مانعی ندارد . زیرا هرگاه آنان را نهی کنند ، اثری ندارد . هم چنین زنان دیوانه ای که عقل ندارند. ( فروع کافی ج 5 ، ص 524 ، وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 26 ) 18) رسول خدا ( ص ) : حرام نیست که به موها و دست های زنان اهل کتاب نگاه شود . ( فروع کافی ، ج 5 ، ص 524 ، وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 26 ) 19) امام رضا ( ع ) : انگاه که پسر بچه به هفت سال رسید باید به نماز خواندن وادار شود ، اما تا وقتی بالغ نشده است ، بر زن واجب نیست موی خود را از او بپوشاند . ( وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 29 ) 20) امام صادق ( ع ) : مصلحت زن مسلمان نیست که روسری و پیراهنش به گونه ای باشد که او را نپوشاند . ( وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 281 )

در قرآن کریم خداوند متعال عفت را از صفات مؤمنین شمرده است.(1) در قرآن چهار بار از ریشه «عفاف» استفاده شده است.
1ـ سوره بقره، آیه 273: «یحسبهم الجاهل اغنیاء من التعفف» کسانی که از حال آن ها اطلاعی ندارند، به خاطر خویشتن داری و عفت نفس ایشان گمان می کنند که آن ها غنی و بی نیازند.(2 ) در این آیه شریفه،
کنش بزرگ منشانه، «مناعت طبع» عفاف است، یعنی: خویشتن داری، عزت نفس و امتناع از دست نیاز دراز کردن در مقابل دیگران، عفاف است.
2ـ سوره نساء، آیه 6: درباره شناخت زمان رشد و بلوغ یتیمان به سرپرستان سفارش می کند که از دست یازی به اموال یتیمان خودداری کنند و عفاف ورزند. این آیه نیز خویشتن داری را عفاف خوانده است.
3ـ سوره نور، آیه 32: «و لیستعفف الذین لایجدون نکاحا حتی یغنیهم اللّه من فضله» و کسانی که اسباب زناشوئی نمی یابند، پاکدامنی ورزند تا خداوند از بخشش خویش توانگرشان گرداند. در این آیه شریفه خویشتن داری(استعفاف) را به رام کردن قوه جنسی اطلاق فرموده است.
4ـ سوره نور، آیه 60: «و القواعد من النساء اللّاتی لایرجون نکاحاً فلیس علیهنّ جناح ان یضعن ثیابهن غیر متبرّجات بزینة و ان یستعففن خیرٌ لهنّ و اللّه سمیع علیم»؛و زنان یائسه ای که امید زناشویی ندارند گناهی نیست که جامه ها (چادرهایشان) را فروگذارند، به شرط آن که زینت نمائی نکنند و اگر پاکدامنی بورزند(و چادر را فرو نگذارند) بهتر است و خداوند، شنوای دانا است. (3)
در زبان پارسی، از خویشتن داری در امور جنسی و شره نبودن، به پاکدامنی تعبیر می کنند که بخشی از گستره معنای «عفاف» است، زیرا عفاف، مطلق خویشتن داری را گویند. همان گونه که در آیات یاد شده، از خویشتن داری در امور اقتصادی و مالی نیز با کلمه استعفاف و تعفف، یاد شده است.
در روایات نیز، از عفت و پاکدامنی، به بالاترین شرافتها، نتیجه عقل، برترین عبادت و از کمال نعمت و به معنای خویشتن داری در کردار و گفتار تعبیر شده است.
در کتاب «سفینة البحار» آمده است: «و یطلق فی الاخبار غالباً علی عفة الفرج و البطن و کفّها عن مشتهیاتهما المحرّمه»(4) در روایات، عفاف، بیشتر به معنای خویشتن داری نسبت به شکم و شهوت به کار می رود و بازداشتن این دو از فزون خواهی حرام. علی (علیه السّلام) فرمود: «العفاف زهاده»(5) عفاف، زهد ورزی و خویشتن داری است.
و «العفة تضعف الشهوه»(6) خویشتن داری شهوت را ناتوان می سازد.
از آن جا که موضوع عفت، «شهوت» است(7) و شهوت در نقطه افراط، به شره و در نقطه تفریط، به خمود می رسد و تنها در نقطه اعتدال است که عفت تحقق می یابد، شناسایی مرزهای عفاف و رابطه آن با شهوت، ضروری است، زیرا انحراف از این مرز، ورود به وادی تهتّک و بی پروایی (8) را در پی دارد که در این وادی، غیر از انسانیت، انتظار همه چیز می رود.

بسم الله الرحمن الرحیم

خداوند طبق قانون آفرینش موجودات لطیف و آسیب پذیر را در حصار و حجابی قرار داده است تا مانع از فساد وطمع دیگران قرار بگیرند. مثلا مغز بادام و گردو و امثال اینها را در پوسته ای محکم قرار داده و یا جواهرات و گوهرهای گرانبها را در دل کوهها و در قعر دریاها پنهان ساخته است و طبیعی است اگر چیزی سهل الوصول شد طبعا در معرض طمع وتجاوز دیگران خواهد بود . از آنجا که حرمت و شخصیت زن بعنوان یک گوهر گرانبهاست لازم است در حرز و حفاظ محجوب بماند چرا که حساسیت و ضربه پذیری زن بلحاظ زینت های درونی وبیرونی که در اوست مورد طمع و آرزوهای پست بیماردلان قرا می گیرد، چون زن طبق روایات "المرئه ریحانه" همچون ریحان و یا شاخه گلی ظریف است که اگر باغبان او را پاس ندارد از دید و دست گلچین مصون نماند.                   

گر غنچه نهان شده در گل نچید         

    از بی حجابی گل است که عمر ش کم است

     حجاب حقی است الهی و از ضرویات دین اسلام است و منکر عمدی آن کافر است چرا که حجاب زن مربوط به خود او نیست تا از حق خود بگذرد و مربوط به مرد نیست تا بگوید راضی هستم و مال خانواده نیست تا رضایت خانواده کفایت کند، بلکه حجاب حقی است الهی ، خدای سبحان زن را با سرمایه عاطفه آفرید که معلم رقت باشد و پیام عاطفه بیاورد و اگر جامعه ای  این درس رقت و عاطفه را ترک کند به دنبال غریزه شهوت می رود و در فساد و فحشا غوطه ور میشود مانند غرب ، بنابرین حجاب و عفت زن حق الله و خود امین امانت الهی است پس ای خواهرم حق الهی خود را به عنوان امانت حفظ کن.

آفرینش لباس و پوشش و روی آوردن فطری انسان به آن ، به خاطر ویژگیهای روحی و جسمی بشر یكی از نعمتهای و هدایای الهی محسوب می شود خداوند در قرآن در مورد آفرینش لباس چنین می فرماید.

ای فرزندان آدم ! برای شما لباس فرو فرستادیم كه اندام شما را می پوشاند و مایه زینت شماست و لباس تقوی بهتر است این از آیات خداوند است كه متذكر شده، پند بگیرید.

حجاب در ادیان الهی

1-حجاب در آئین زرتشت

در كتاب پوشاك باستانی ایرانیان چنین امده است «كوروش به قول كزنفون لباس مادی را به خصوص از این جهت كه عیب پوش بوده اقتباس كرده است پس كوروش لباس كوتاهِ تن نما را نمی پسندید و لباس قومی او نیز همان لباس پارسی چین دار بوده است.»

در كتاب پوشاك زنان ایران آمده است «... چادری مستطیل بر روی همه لباس خود افكنده اند و در زیر آن یك پیراهن دامن بلند و در زیر این یك پیراهن بلند دیگری تا به مچ پا نمایان است می پوشیدند »

 « لباس زنان اشكانی پیراهنی بلند تا روی زمین ،گشاد ، پرچین ، آستین دار و یخه راست بوده است پیراهن دیگری داشته اند كه روی اولی می پوشیدند و قد این یكی نسبت به اولی كوتاه و ضمناً یخه باز بوده است روی این دو پیراهن چادری سر می كردند»

حجاب از منظر قرآن

با توجه به اینكه حجاب در فطرت انسان ها بوده و تمام ادیان الهی بر روی حجاب پافشاری می كردنداسلام فقط حد و مرز حجاب را برای زنان معین و مشخص كرده است .

مراحل پنج گانه حد و مرزحجاب در اسلام

مرحله اول : نهی از تبرج و خود نمایی

«یا نِساءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذی فی‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً وَ قَرْنَ فی‏ بُیُوتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی...

ای همسران پیامبر شما همچون یكی از زنان معمولی نیستند اگر تقوی پیشه كنید بنابراین به گونه ای هوس انگیز سخن نگوئید كه بیمار دلان در شما طمع كنند و سخن شایسته بگوئید و در خانه های خود بمانید و همچون جاهلیت نخستین ظاهر نشوید...احزاب/32،33»

الف- خطاب به زنان پیامبر به خاطر انتسابشان به پیامبر از یك سو و فراگرفتن در كانون وحی است كه می تواند سرمشقی برای همه زنان باشند

ب- خانه پایگاه زن است و بدون حاجت از خانه خارج نشود.

ج- در هنگام سخن گفتن حالت تحریك آمیز توأم با ادا و اطوار نباشد

د-اندام و زینت های ظاهر و باطنی خود را در معرض دید نامحرم و انسان های بیماردل قرار ندهید و با آرایش و لباس های تزئین شده و كوتاه و نازك و بدن نما از خانه خارج نشوید كه با روح اسلام سازگاری ندارد.

مرحله دوم:پوشش چادر

« یا ایها النبی قل لازواجك و بناتك و نساء المومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ذلك ادنی ان یعرفن فلا یؤذین و كان الله غفوراًرحیماً.

ای پیامبر ! به همسران و دختران خود و زنان مؤمن بگو كه خویشتن را به چادر فرو پوشند این نزدیك تر است ، برای این كه شناخته و مورد آزار و اذیت قرار نگیرند و خدا آمرزنده مهربان است . احزاب/59»

الف- معنای جلباب : پوششی سراسری است كه از سر تا پای زن را می پوشاند بنابراین مانتو بلند و گشاد حجاب قرآنی نیست هر چند پوشش خوبی باشد .

آیه در مورد لزوم پوشش كل بدن است .

مرحله سوم: رعایت عفت (نور/ 31)

الف- تقوی در نگاه

« و غضوا من ابصارهن و یحفظوا فروجهن»بعنی به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را از نگاه هوس آلود فرو گیرند و دامان خویش را حفظ كنند»

ب- تقوی در زینت

« و لایبدین زینتهن الا ما ظهر منها یعنی زینت خود را جز آن مقدار كه ظاهر است آشكار ننماید»

 چون زیبائی زنان به زینت های ظاهری و باطنی است آیه می فرماید تمام زینتها اعم از آرایش ،محل طلا ، لباسهای زینتی را بپوشانند.

ج- تقوی در پوشش سر و گردن

« ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن یعنی و اطراف روسری خود بر سینه خود افكنند تا گردن و سینه با آن پوشانده شود»

طبق شأن نزول آیه 59 احزاب زنان مأمور پوشیدن چادر بودند اما چون چادرها جلوباز بود و آن را رها می كردند زینت های آنها پیدا بود و از آنجا كه رسم زنان عرب بر این بود كه روسریها را از بالای گوش و به پشت سر گره می زدند به صورتی كه موها پیدا نباشد ولی گوشها و زیر گلو و سینه ها نمایان بود بنابراین قرآن زنان را مورد خطاب قرار داده كه دو طرف روسریها را به پائین بیاندازند تا گوششها و گلو و سینه هم پوشیده باشد.

د- تقوی در كردار

« ولایضربن بارجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن یعنی آنها هنگام راه رفتن پاهای خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانشان دانسته شود و صدای خلخال كه بر پا دارند به گوش رسد...»

از این دستور می توان فهمید كه هر چیزی كه موجب جلب توجه مردان می گردد مانند استعمال عطر های تند ، آرایش های جالب نظردر چهره و طریقه پوشیدن لباس ، مانتوها مخصوصاًكوتاه و تنگ و ... ممنوع است به طور كلی زن در معاشرت نباید كاری بكند كه موجب تحریك و تهییج و جلب توجه مردان نامحرم گردد.

مرحله چهارم:اجازه ورود در سه نوبت

« یا ایها الذین امنوا لیستأذنكم الذین ملكت ایمانكم و الذین لم یبلغوا الحلم منكم ثلاث مرات من قبل صلوة الفجر و حین تضعون ثیابكم من الظهیرة و من بعد صلوة العشاء ثلاث عورات لكم... ای كسانی كه ایمان آورده اید باید بردگان شما و همچنین كودكانتان كه به حد بلوغ نرسیده اند در سه وقت از شما اجازه بگیرد : قبل از نماز صبح ، و در نیمروز هنگامیكه لباسهای ( معمولی)خود را بیرون می آورد و بعد از نماز عشاء..نور/58،59 »

مرحله پنجم: پوشش حجاب زنان بازنشسته

«والقواعد من النساء اللاتی لایرجون نكاحاً فلیس جناح ان یضعن ثیابهن غیر متبرجات بزینة و ان یستعففن خیر لهن والله سمیع علیم یعنی و زنان از كار افتاده ای كه امید از ازدواج ندارند گناهی بر آنها نیست كه لباسهای روئین(چادر و مقنعه) خود را بر زمین بگذارند به شرط اینكه در برابر نامحرم خود آرائی نكنند و اگر خود رابپوشاندبرای آنها بهتر است و خداوند شنوا و دانا است . نور/60»

عوامل بی حجابی از منظر روایات

1- ضعف ایمان

امیرالمومنین فرمودند : علیکم بالصفیق فان من رق ثوبه رق دینه.

     پوشیدن لباس ضخیم بر شما لازم است زیرا کسی که لباسش نازک و بدن نما باشد دینش نیز ضعیف و نازک است.(وسایل/ج5/ص29)

2- بی عفتی

  الف: در کلام ؛

  پیامبر اکرم ( ص) فرمودند:هر کس با زنی که حق محرمیت را با او نداردشوخی نماید به هرکلمه هزارسال خداوند او را حبس می نماید(وسایل/20/198)

   ب: در نگاه ؛

امیر المومنین ( ع )فرمودند:من اطلق طرفه کثر اسفه. ( کسی که چمشش را بی بند و بار بگذارد تاسف و اندوه او بسیار خواهد شد).(بحار/ج74/288)

3- بی حیایی

امیرالمومنین(ع)می فرمایند:اعقل الناس احیاهم ( عاقلترین انسانها باحیاترین آنهاست).(غرر/ح5440/53)

امام صادق ( ع ) می فرمایند:لاایمان لمن لا حیاء له.(کسی که حیا نداردایمان ندارد)(كافی/ج2/ص106)

4- بی غیرتی

امام صادق ( ع )فرمودند : خدای متعال غیور است و هر غیرتمند  را دوست دارد و به جهت غیرت خود حرام کرده فواحش  را.(كافی/ج5/ص536)

امام رضا ( ع )  فرمودند : پیامبر اکرم ( ص) هفت دسته را لعنت کرد از جمله " المتغافل علی  زوجته و هو الدیوث " مردی که در حفظ عفت همسرش مسامحه می کند و پوشش او را نادیده می گیرد چنین مردی دیوث است.(فقه الرضا/ص252/باب التجارات)

امیر المومنین خطاب به مردم کوفه فرمودند : به من خبر رسیده که زنان شما در مسیر راهها به مردان تنه می زنند آیا حیا نمی کنید خداوند لعنت کند کسی را غیرت نمی ورزد.(كافی/ج5/ص537)

5-تبرج و خودنمایی

 الف:نهی از خود نمایی

داخل شدیم جابر از پیامبر نقل می کند که آن بزرگوار فرمودند : بدترین زنها زنی است که در غیاب شوهرش تبرج و خودنمایی کند و در حضور شوهر حصانت ورزد.(كافی/ج5/ص324)

رسول اکرم ( ص) فرمودند : برای زن سزاوار نیست که هنگام بیرون رفتن از خانه اش لباسش را جمع و فشرده کند.(كافی/ج5/ص519)

رسول اکرم(ص)درگفتاری دودسته را اهل دوزخ خواندند و فرمودند حتی بوی بهشت به مشام آنها نخواهد رسید.1- ستمگران تازیانه به دست که با تازیانه خود مردم را میزنند 2-زنان بد حجاب وبرهنه ای که با زرق و برق خود را به مردم نشان داده وهوسهای آنها را به سوی خود جذب می کنند،موهای سرشان همچون کوهانهای شتر سبکسر عربی است(

 ب:نهی از تعطر و تزیّن

پیامبر اکرم( ص) نهی کردند زن ، خود را برای غیر شوهر آرایش نماید اگر چنین کند بر خداوند سزاوار است که او را در آتش دوزخ بسوزاند

رسول اکرم( ص) در ضمن گفتاری فرمودند : زنی که از خانه اش در حالی که خود را آراسته و بزک کرده و عطر زده خارج گردد و شوهرش به این کار راضی باشد برای هر گامی که آن زن در بیرون خانه برمی دارد خانه ای در دوزخ برای شوهر او ساخته می گردد.(بحار/ج100/ص249)

ج: نهی از پوشیدن لباس نازک

امیر المومنین( ع ) فرمودند : شوهری که از همسرش اطاعت کند خداوند او را از جانب صورت به طور واژگون وارد دوزخ گرداند . شخصی پرسید این اطاعت که موجب چنین مجازاتی است کدام اطاعت است  حضرت در پاسخ فرمودند : زن از او می خواهد که با لباس نازک به ( مراکز پر جمعیت مانند ) حمامها وعروسیها و مجالس ترحیم برود و شوهرش به او اجازه می دهد واز سخن او اطاعت می‌کند .(وسایل/ج2/ص50)

 د:نهی از پوشیدن لباس شهرت

پیامبر اکرم( ص) فرمودند : کسی که لباس شهرت بپوشد خداوند در روز قیامت از وی روی بگرداند.

6-ضعف اعتقاد به عقوبت اخروی

امیرالمومنین ( ع )  فرمودند : من و فاطمه بر رسول خدا ( ص) و ایشان را در حالیکه شدیداً گریه می کردند مشاهده نمودیم. به ایشان گفتیم : پدر ومادرم به فدایت یا رسول الله ! چه چیز شما را به گریه وا داشته است ؟ حضرت فرمودند : یا علی در شب معراج که به آسمان رفتم زنان امت خود را در عذاب شدید دیدم و آنها را نشناختم،  لذا گریه کردم برای آنچه از شدت عذاب آنها دیدم بعد فرمودند:

1-     آن زنی که او را به موهایش آویزان کرده بودند برای این بود که موهایش را از مردان نامحرم نمی پوشانید.

2-   اما آن زنی که گوشت بدنش را میخورد برای این بود که بدنش را برای مردم زینت می کرد.

3-    آن زنی بود که گوشت بدنش را با قیچی جدا می کردند برای این که خودش را بر مردان عرضه می کرد(عیون اخبار الرضا/2/11

حجاب در کلام شهیدان

 و تو ای خواهر دینی ام ؛ چادر سیاهی که تو را احاطه کرده است از خون سرخ من کوبنده تر است . ( شهید عبدالله محمودی )

خواهرم ؛ محجوب باش و باتقوا ؛  شمایید که دشمن را با چادر سیاهتان  و تقوایتان می کشید.

حجاب تو سنگر تو است،  تو از داخل حجاب دشمن را میبینی ،  دشمن تو را نمی بیند. ( سردار شهید رحیم آنجفی )